T24 Kültür-Sanat
Anlatılan öykülerde ötekinden çok kendinizi bulacağınız, hem yaşadığınız hem yaşattığınız toplumsal endişelerle yüzleşeceğiniz, cinsiyet ya da cinsel kimliğinden ve geçmişinden ötürü bilerek ya da bilmeyerek ötekileştirdiğiniz insanların kaygılarında sizin de hisseniz olduğunu fark ettiren “Erkeklerden Korkuyorum” isimli kitap İspanyolca, Korece ve Fransızcadan sonra, Türkçeye de çevrildi.
Hint asıllı, Kanadalı trans performans sanatçısı ve muharrir Vivek Shraya‘nın, 77 sayfaya bir çok tecrübesi, duyguyu ve dersi sığdırdığı kitabı, Güldünya Yayınları’ndan çıktı. Shraya’nın erkekliğin ona bir erkek olarak nasıl dayatıldığını, bir kız olarak onu nasıl rahatsız etmeye devam ettiğini ve cinsiyeti 21. yüzyıl için nasıl yine hayal edebileceğimizi aktardığı bu dopdolu anlatı Emek Ergun çevirisiyle yayınlandı.
SEN VE BEN
Hem cinsiyet ve cinselliğe dair tasalarla kaygıların ne kadar derinimize işlediğini gösteren hem de transfobiye dur deme sorumluluğunun hepimize ilişkin olduğunu bize hatırlatan bu değerli kitap, ‘Sen’ ve ‘Ben’ olmak üzere iki başka kısımdan oluşuyor.
Özgürlük hayaline nereden tutunacağını, onu inşa etmeye nereden başlayacağını bilmeyenler için samimiyetiyle, yüreğiyle ve yalınlığıyla insanı çarpan bir fırsat sunan Vivek Shraya, kitaba ismini veren endişeyi ise şöyle açıklıyor:
“Erkeklerden korkuyorum çünkü kız sözünü canımı yakmak için kullandıkları bir silaha dönüştürerek onlardan korkmayı bana erkekler öğretti. Erkeklerden korkuyorum çünkü feminenliğimden nefret etmeyi ve sonunda onu yok etmeyi bana erkekler öğretti. Erkeklerden korkuyorum çünkü benliğimin sıradışı yanlarından korkmayı bana erkekler öğretti. Kaygım o kadar yoğundu ki feminenliğimi reddetmenin yarattığı hasarı telafi etmek, kadınlığımı kurtarıp geri kazanmak neredeyse yirmi yılımı aldı. Şimdi bile, yani bir trans kız olarak açıldıktan sonra, hiç korkmadığım kadar çok korkuyorum. Günün başından sonuna kadar yaptığım seçimlerin birçoğunu bu dehşet yönetiyor.”
Toronto’da bir üniversitede on yıl boyunca homofobi ve transfobiye karşı atölyeler yürüten Vivek Shraya, erkeklere karşı duyduğu kaygıyı, hem bir hayatta kalma içgüdüsü olarak vücudunu koruyan, hem de aşırı kullanımdan ötürü vücudunu yıpratan bir yakıta benzetiyor ve ekliyor: “Erkeklerden korkuyorum fakat belirli bir erkekle yaşadığım tek bir olaydan ötürü değil. Burada saydığım ve daha anlatmadığım ve hâlâ yüzleşmekte olduğum günlük tecrübelerle biriktirdiğim onca hasardan ötürü erkeklerden korkuyorum.”
Vivek Shraya
RAKAMLAR ÜRKÜTÜCÜ
Trans ve cinsiyet çeşitliliği olan bireylerle topluluklara yönelik taarruzlar dünya genelinde ürkütücü boyutlara ulaştı. Trans bireylerin haklarını, ihtiyaçlarını ve yaşamlarını savunmak için kurulan memleketler arası sivil toplum örgütü Trans Avrupa ve Merkez Asya (TGEU / Trans Europe and Central Asia) tarafından her yıl düzenli olarak çıkartılan Trans Cinayetleri İzleme Projesi Yıllık Raporu’na göre, 1 Ekim 2022 ve 30 Eylül 2023 tarihleri ortasında dünya genelinde, 321 trans ve cinsiyet çeşitliliği olan birey öldürüldü.
Bu datalar, sağlık hizmetlerine erişim eksikliği, intihar, dışlanmayla baş edebilmek için sık sık başvurulan aşırı dozda husus kullanımı, HIV ve cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlara orantısız maruz kalma üzere nedenlerle meydana gelen ölümleri, bildirilmemiş cinayetleri ve dolaylı olarak ölümle sonuçlanan şiddet olaylarını kapsamıyor. Yani gerçek sayı aslında çok daha yüksek. Raporda transfobik şiddetin ekseriyetle bayan düşmanlığı, ırkçılık, yabancı düşmanlığı, yoksulluk ve seks personelliği düşmanlığıyla kesiştiği de dikkat çekiyor. Trans cinayetlerinin yüzde 94’ünü trans bayan ve feminen trans mağdurlar oluşturuyor, dünya genelinde öldürülen transların neredeyse yarısı ise seks işçisi.
Raporda yer alan ürkütücü sayılarda Türkiye’nin de hissesi büyük. Erkeklerden Korkuyorum’u Türkçeye kazandıran Emek Ergun, bu değerli kitabı şu cümlelerle anlatıyor: “Beyaz olmayan trans bayanların hikâyelerini ararken karşıma çıkan ve okur okumaz çevirmeye başladığım bu ödüllü kitabın yolu, İspanyolca, Korece ve Fransızcadan sonra, Türkçede de açık olsun. Vivek Shraya, kaygımıza derman değilse bile ortak olsun, birlikte özgür günlere yürüdüğümüz bu yolda hepimize umut olsun, ilham versin. Sevgili Vivek, güzel ki varsın!”
Emek Ergun
Vivek Shraya Kimdir?
Kanadalı çok istikametli bir sanatçı olan Vivek Shraya, müzik, edebiyat, görsel sanatlar, tiyatro, sinema ve moda üzere birçok alanda kıymetli çalışmalara imza attı. Yenilikçi ve sonları zorlayan anlatım biçimi ve özgüvenli sözüyle tanınan trans sanatçı, 1981 doğumlu, Hint Kökenli bir Kanadalı. LGBTQ+ topluluğu için kıymetli bir rol model olan Vivek, yaptığı çalışmalarla toplumsal cinsiyet, kimlik ve eşitlik mevzularında farkındalık yaratmaya devam ediyor. En çok satan kitabı “I’m Afraid of Men.” (Erkeklerden Korkuyorum.), itibarlı moda, politika ve kültür dergisi Vanity Fair tarafından “Kültürel roket yakıtı” olarak övgüyle karşılandı. Shraya, bugüne kadar pek çok mükafata layık görüldü. CBC Arts tarafından Geleceğin Büyük Kanadalı Sinema İmalcisi olarak kabul edilen sanatçı, yedi kere Lambda Edebiyat Ödülü finalisti oldu.
Emek Ergun Kimdir?
Lisans eğitimini Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Kısmı’nda tamamlayan Emek Ergun, daha sonra ABD’de Bayan Araştırmaları alanında yüksek lisans yaptı. 2015 yılında Maryland University Baltimore County’de (UMBC), “Language, Literacy and Culture” isimli disiplinerarası programda doktorasını tamamladı. Şu anda North Carolina University, Charlotte (UNC Charlotte) Bayan Araştırmaları Kısmı ve Küresel Araştırmalar Kısmı’nda doçent olarak çalışıyor, çeviriler yapmaya devam ediyor ve araştırmalarında ulusötesi feminist yapılanmalar üzerine ağırlaşıyor. Emek Ergun, tıpkı vakitte Feminist Translation Studies (Routledge 2017) ve Feminist Theory Reader (Routledge 2020) kitaplarının editörlerindendir ve Bekâretin ‘El Değmemiş’ Tarihi (Hanne Blank, İletişim) ve Yakın (Octavia Butler, İthaki) isimli kitapların mütercimidir.
Güldünya Yayınları
Nisan 2014’te kurulan yayınevi ismini, 2004 yılında, iki ağabeyi tarafından sokak ortasında vurulduktan sonra kaldırıldığı hastanede yeniden ağabeyleri tarafından öldürülen Güldünya Tören’den aldı. Güldünya Yayınları, feminist teori ve siyaset kitaplarının yanı sıra dünyanın dört bir yanından bayan hareketi, farklı feminist örgütlenme tecrübeleri, bayan biyografileriyle tanıklık derlemeleri, bayan edebiyatçıların yapıtları, bayan sanatkarlar tarafından ya da onlar üzerine hazırlanmış kitapları yayınlıyor.
